HİNDİSTAN ZİYARET RAPORU
Hindistan ile Doğu Türkistan’ın Tarihi ve Kültürel Bağlantıları
Hindistan ile Doğu Türkistan arasındaki ilişkiler, tarihin erken dönemlerinden itibaren ticaret ve kültürel etkileşimler üzerine kurulmuştur. Bu ilişkinin en somut kanıtlarından biri, Doğu Türkistan’da yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan Sanskritçe metinlerdir. Tarih boyunca Doğu Türkistan, Hindistan ile çeşitli ticaret yolları ve dini bağlantılar kurmuştur. Hindistan, Doğu Türkistanlı Müslümanlar için önemli bir hac güzergahlarından biri olarak bilinir. Çin Komünist Partisi'nin 1949 yılında Doğu Türkistan'ı işgal edip, Doğu Türkistan-Hindistan sınırını kapatmasına kadar Uygur hacılar, Hindistan üzerinden hac yolculuğunu gerçekleştiriyordu. Bu rota, hem güvenli hem de Mekke’ye ulaşım açısından en uygun yoldu.
Buna ek olarak, yüksek dini eğitim almak isteyen birçok Doğu Türkistanlı, Hindistan’daki medreselere gitmekteydi. Eğitimini tamamlayarak geri dönenler halk arasında "Mevlevi" olarak bilinirlerdi. Bu süreç, Doğu Türkistan'da dini eğitim görmüş kişilerin sayısını artırmış ve bölgeyle Hindistan arasındaki dini-kültürel bağları pekiştirmiştir.
1940-1955 Yılları Arasında Hindistan'a Göç
1949 yılında Çin Komünist Partisi’nin işgali Doğu Türkistan’daki siyasi durumun daha da kötüleşmesine neden olmuştur. Bu dönemde Doğu Türkistan’ın önemli siyasi liderleri olan İsa Yusuf Alptekin ve Mehmet Emin Buğra, hayatlarının tehlikeye girmesi nedeniyle 20 Eylül 1949’da Hindistan’a doğru yola çıkmışlardır. Kafile, 10 Aralık 1949'da Ladakh'a ulaşmıştır. Ladakh’ta hükümet yetkilileri ve yerel halk, kafileye büyük misafirperverlik göstermiştir. Ladakh’tan sonra kafile Srinagar’a taşınmış ve burada Türkiye’nin kendilerini mülteci olarak kabul etmesini beklemişlerdir. Sonunda 1.850 Türkistan muhaciri 26 Ekim 1952’de Türkiye’ye doğru yola çıkmış ve 1953 yılı sonunda bu göçmenlerin büyük çoğunluğu Türkiye'ye yerleşmiştir.
Uluslararası Doğu Türkistan STK'lar Birliği Hindistan Ziyareti:
8-17 eylül tarihlerinde Uluslararası Doğu Türkistan STK'lar Birliği'nden bir heyet Hindistan ziyareti gerçekleştirdi ve Hindistan'daki uygurlar ile bir araya geldi.
9 Eylül 2024'de Uluslararası Doğu Türkistan STK'lar Birliği heyeti, Hindistan'da resmi temasları kapsamında Hindistan Senato Üyesi Sujeet Kumar ile bir araya geldi. Görüşmede, Çin'in Hindistan üzerindeki bölgesel tehditleri ve Doğu Türkistan çalışmaları ele alındı. Heyet, Çin’in yayılmacı siyaseti ve sınır ihlalleriyle ilgili kapsamlı bir rapor sundu. Ayrıca, Hindistan ile Doğu Türkistan arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi ve Çin’in insan hakları ihlallerine karşı ortak bir duruş sergilenmesinin önemi vurgulandı.
9 Eylül 2024'de Uluslararası Doğu Türkistan STK'lar Birliği heyeti Hindistan'daki temasları kapsamında Tibetolog ve gazeteci Vijay Kranti ile bir araya geldi. Kranti, Doğu Türkistan davasını savunan önemli bir isim olup, yıllardır bu konuda analizler ve haberler yapmaktadır. Görüşmede, Hindistan’da Doğu Türkistan ile ilgili çalışmaların ilerletilmesi ve ortak projeler geliştirilmesi konusunda mutabakata varıldı.
. 
9 Eylül 2024'de Uluslararası Doğu Türkistan STK'lar Birliği (UDTSB) heyeti, Hindistan'daki resmi temasları kapsamında India Foundation ile kapalı bir müzakere oturumu gerçekleştirdi. Görüşmeye India Foundation'ın üst düzey yetkilileri katıldı. Toplantıda, Doğu Türkistan’ın siyasi ve insan hakları durumu, bölgesel güvenlik tehditleri ve Çin'in yayılmacı politikalarının Hindistan üzerindeki etkisi ele alındı. Hindistan’ın stratejik çıkarları doğrultusunda bu gelişmelere karşı nasıl bir tutum alması gerektiği konusunda fikir alışverişi yapıldı.
. 
14 Eylül'de Yeni Delhi'de, Uluslararası Doğu Türkistan STK'lar Birliği (UDTSB) ve Hindistan Uygur Cemiyeti tarafından düzenlenen toplantıda, Hindistan'daki Uygur temsilcileri bir araya geldi. Toplantıda, Uygur topluluğunun sorunları, kültürel mirasın korunması ve Doğu Türkistan davasına küresel destek konuları ele alındı. UDTSB Başkanı Hidayet Oğuzhan, Hindistan’daki Uygurların küresel mücadeleye daha aktif katılması gerektiğini vurguladı. Hindistan Uygur Derneği Başkanı Vasim Abdullah ise Uygur kültürünü tanıtma projelerini paylaştı. Toplantı, diaspora arasında daha güçlü bir dayanışma oluşturma hedefiyle tamamlandı.
Günümüzde Hindistan’daki Uygur Topluluğu
Uluslararası Doğu Türkistan STK'lar Birliği'nin Eylül 2024’te Hindistan’a gerçekleştirdiği ziyarette, Hindistan’daki Uygur topluluğu ile görüşmeler yapılmıştır. Hindistan’daki Uygur temsilcilerinin verdiği bilgilere göre, ülkedeki Uygur topluluğu ağırlıklı olarak Ladakh bölgesindeki Leh ve Kargil şehirlerinde, ayrıca Cammu ve Keşmir’in Srinagar kentinde yaşamaktadır. Az sayıda Uygur ise başkent Yeni Delhi’de bulunmaktadır
Hindistan’daki Uygur topluluğu, büyük ölçüde 1940’lı ve 1950’li yıllarda Doğu Türkistan’dan göç eden ailelerin torunlarından oluşmaktadır. Bu topluluk, üçüncü ve dördüncü nesil Uygurlar olarak tanımlanabilir. Yaşlı Uygurlar hala Uygurca konuşurken, gençler çoğunlukla Hintçe (Urduca) ve İngilizceyi tercih etmektedir. Ladakh’taki Uygurların temel geçim kaynağı turizm olup, bu bölgede turistlere hizmet sunarak gelir elde etmektedirler.
Topluluğun Hindistan’daki nüfusunun yaklaşık 300 kişi olduğu tahmin edilmektedir. Küçük bir topluluk olmalarına rağmen, Hindistan'daki Uygurlar hem kültürel kimliklerini korumak hem de Hindistan toplumuna uyum sağlamak için çaba göstermektedir. Eylül 2024’te yapılan toplantıda, Hindistan’daki Uygur diasporasının daha güçlü bir şekilde örgütlenmesi ve küresel Uygur davasıyla ilgili iletişim ve dayanışmayı artırmak amacıyla atılacak adımlar tartışılmıştır. Ayrıca, Uygur kimliğinin korunması için anadil eğitimi üzerine planlamalar yapılmıştır.
Ana Dil Eğitim Programı
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
