Çin’in Doğu Türkistan’da Yer Adlarını Değiştirmesine İlişkin:

İşgalci Çin Rejimi, Doğu Türkistan'ın özgün tarihi ve kültürünü yok etmek için Bölgenin kültürü ve tarihinin en önemli temsilcileri olan binlerce köy adını, kendi komünist ve şovenist ideolojisi doğrultusunda sistematik olarak değiştirerek Doğu Türkistan'ın dini, tarihi ve kültürel mirasını silmeye çalışmaktadır. Biz Diasporadaki Doğu Türkistanlılar ve Uluslararası Doğu Türkistan STK’lar Birliği olarak işgalci Çin’in bu politikasını kınıyor ve uluslararası kamuoyunun bölgede gerçekleşmekte olan bu kültürel soykırıma engel olmak için harekete geçmeye çağırıyoruz.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) tarafından yürütülen ortak araştırmada, 2009 ile 2023 yılları arasında Doğu Türkistan'daki yaklaşık 25,000 köyün 3,600'ünün isminin değiştirildiği tespit edilmiştir. Bu değişikliklerin önemli bir kısmı, köy adlarından dini, tarihi veya kültürel anlamı olan ifadelerin çıkarılarak yerine Çin Komünist Partisi’nin ideolojisini yansıtan isimlerin konulması suretiyle yapılmıştır.

Bu isim değişiklikleri, Doğu Türkistanlıların kültürel ve dini kimliklerini sistematik olarak silme çabalarının bir parçasıdır. Yer adlarındaki İslami anlamları ifade eden hoca, cami, kubbe ve mezar gibi isimler kaldırılmış; Doğu Türkistan tarihine ait ifadeler ve kültürel terimler yerini "Mutluluk", "Birlik" ve "Uyum" gibi hükümet propagandasını yansıtan isimlere bırakmıştır.

Bu uygulamalar, Doğu Türkistanlıların kendi kültürel kimliklerinden koparılması ve asimilasyonuna yönelik ciddi bir girişimdir. Bu bağlamda, Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi'nin 27. Maddesi gereği tüm milletlerin kendi kültürlerini, dinlerini ve dillerini özgürce kullanma haklarını güvence altına almaktadır. Ancak, Çin hükümeti bu temel insan haklarını ihlal etmekte ve Doğu Türkistan halkına yönelik yaygın ve sistematik bir saldırı gerçekleştirmektedir.

Uluslararası toplumun bu duruma sessiz kalmaması gerekmektedir. Bizler, Uluslararası Doğu Türkistan STK’lar Birliği olarak, BM İnsan Hakları Konseyi’ni ve diğer ilgili uluslararası kurumları şu adımları atmaya çağırıyoruz:

1. BM İnsan Hakları Konseyi: Çin'in Doğu Türkistan'daki politikalarını derhal kınamalı ve bu ihlallerin durdurulması için acil önlemler almalıdır.
2. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM): Çin hükümetinin Doğu Türkistan'da işlediği insanlığa karşı suçları ve kültürel soykırımı soruşturmalıdır.
3. BM Genel Sekreteri: Uygur halkına yönelik zulmü durdurmak için Çin hükümetine yönelik baskılarını artırmalıdır.
4. Ulusal Hükümetler: Çin’in Doğu Türkistan'daki ihlallerine karışan yetkililere, kurumlara ve şirketlere karşı hedefli yaptırımlar uygulamalıdır.
5. Uluslararası İnsan Hakları Örgütleri: Uygur halkının kültürel ve dini haklarını savunmak için kampanyalar başlatmalı ve kamuoyunu bilgilendirmelidir.
6. Akademik ve Kültürel Kurumlar: Uygur kültürel mirasının korunması için projeler geliştirmeli ve bu mirası küresel ölçekte tanıtmalıdır.

Çin hükümetinin Doğu Türkistan’daki Uygur ve Diğer Müslüman halkına yönelik uygulamaları kabul edilemez ve insanlık onuruna aykırıdır. Uluslararası toplum, bu duruma kayıtsız kalmamalı ve Doğu Türkistan halkının temel insan haklarını korumak için birleşmelidir.  

Uluslararası Doğu Türkistan STK’lar Birliği

21.06.2024