İstanbul 18. İdare Mahkemesi'nin Abuduwaılı Aıerken'in Sınır Dışı Edilmesi Kararı Hakkında
Uluslararası Doğu Türkistan STK'lar Birliği (UDTSB) olarak, İstanbul 16. İdare Mahkemesi'nin Uygur Türkü Abuduwaılı Aıerken'in Çin'e sınır dışı edilmesi yönündeki kararını derin bir endişe ve üzüntüyle karşılıyoruz. Bu karar, hem uluslararası insan hakları normlarına hem de Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere açıkça aykırıdır.
Mahkeme, Abuduwaılı Aıerken'in Göç İdaresi kayıtlarında farklı isimlerle eşleşen parmak izi kayıtlarını gerekçe göstererek, kamu güvenliği açısından tehdit oluşturduğuna hükmetmiştir. Ayrıca, başvurucunun sınır dışı edileceği ülkede işkence veya insanlık dışı muameleye maruz kalacağına dair yeterli emare bulunmadığına karar vermiştir. Ancak, bu gerekçeler hukuki dayanaktan yoksundur ve masumiyet karinesini ihlal etmektedir.
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nun 4. ve 55. maddeleri, hiç kimsenin işkenceye, insanlık dışı veya onur kırıcı ceza veya muameleye tabi tutulacağı bir yere gönderilemeyeceğini açıkça belirtmektedir. Çin'in Doğu Türkistan'daki sistematik uygulamaları, uluslararası insan hakları kuruluşları ve Birleşmiş Milletler tarafından defalarca raporlanmıştır. Bu raporlar, Uygur Türklerinin keyfi tutuklamalar, işkence, zorla çalıştırma ve kültürel soykırım gibi ağır insan hakları ihlallerine maruz kaldığını ortaya koymaktadır. Bu nedenle, Abuduwaılı Aıerken'in Çin'e iadesi, telafisi mümkün olmayan hayati tehlike anlamına gelmektedir.
Benzer bir vakada, Doğu Türkistan'ın Gulca şehrinde doğan Zinnetgül Tursun ve çocukları Sehinur (dört yaşında) ile Sabiha (bir buçuk yaşında), İzmir'de tutuldukları geri gönderme merkezinden 27 Haziran 2019 tarihinde Tacikistan'a gönderilmiş, oradan da Çin'e iade edilmiştir. Çocuklar Zinnetgül'ün annesine teslim edilirken, Zinnetgül'ün toplama kampına alındığı ve orada vefat etmiş olabileceği bildirilmiştir. Bu acı olay, iade kararlarının ne denli vahim sonuçlar doğurabileceğini göstermektedir.
UDTSB olarak, Türkiye Cumhuriyeti'nden aşağıdaki acil taleplerde bulunuyoruz:
İstanbul 18. İdare Mahkemesi'nin kararının derhal iptal edilmesi ve Abuduwaılı Aıerken'in sınır dışı edilme sürecinin durdurulması.
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nun 4. ve 55. maddelerinin, özellikle geri gönderme yasağı ilkesinin, titizlikle uygulanması.
Uluslararası insan hakları kuruluşlarının ve Birleşmiş Milletler'in Doğu Türkistan'daki insan hakları ihlallerine ilişkin raporlarının dikkate alınması ve bu raporlarda yer alan bulguların soruşturulması.
Türkiye'deki tüm Uygur mültecilerin haklarının uluslararası hukuk ve Türkiye Cumhuriyeti kanunları çerçevesinde güvence altına alınması.
Uluslararası Doğu Türkistan STK'lar Birliği olarak, Uygur Türklerinin temel hak ve özgürlüklerini savunmaya ve Doğu Türkistan'daki insan hakları ihlallerine karşı mücadele etmeye kararlılıkla devam edeceğiz.
Saygılarımızla,
Uluslararası Doğu Türkistan STK'lar Birliği
13.03.2025
